Πέμπτη 22 Απριλίου 2010

Πώς φθάσαμε στην πόρτα του ΔΝΤ

του Χρ. Κίτσιου
Δημοσιεύθηκε: 
07:25 - 20/04/10


Υπό τη διπλή πίεση της νέας εκτόξευσης των spreads των ελληνικών ομολόγωναλλά και των επιπρόσθετων μέτρων που πρέπει να ληφθούν για να περιοριστεί το ύψος του χρέους αποφάσισε η κυβέρνηση, σύμφωνα με πληροφορίες, να κάνει το πρώτο βήμα προς τη λήψη του μηχανισμού στήριξης. 
Ο πρωθυπουργός έδωσε το πράσινο φως για την εκκίνηση της διαδικασίας προσφυγής στον μηχανισμό, αφού είχε, σύμφωνα με πηγές, μια πλήρη εικόνα της κατάστασης της ελληνικής οικονομίας από τον υπουργό Οικονομικών και τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος.
Εικόνα με αρκετά μελανά σημεία καθώς, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, μπορεί το έλλειμμα του προϋπολογισμού να μειώθηκε κατά 40% το α΄ τρίμηνο σε σχέση με το αντίστοιχο του 2009, αλλά η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας συνεχίζει να υποχωρεί και το δημόσιο χρέος παραμένει ισχυρό.
Η ετήσια έκθεση της ΤτΕ καταγράφει τη δραματική υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας κατά 26,8% τη δεκαετία 2000 - 2009 και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το ύψος του δημόσιου χρέους. Η ΤτΕ εισηγείται πρόσθετες περικοπές δαπανών ώστε η φετινή μείωση του ελλείμματος να φτάσει το 5% -έναντι 4% που προβλέπεται-, ώστε με αυτόν τον τρόπο να υπάρξει μια "ευχάριστη έκπληξη" για τις αγορές.
Μέρος του δημόσιου τομέα όχι μόνο δεν συμμετέχει στην προσπάθεια για δημοσιονομικό νοικοκύρεμα αλλά συνεχίζει και το όργιο σπατάλης των τελευταίων ετών, αυξάνοντας το κρυφό χρέος και επομένως δυναμιτίζοντας σε βάθος τριετίας τους στόχους του Προγράμματος Σταθερότητας, αναφέρουν κυβερνητικοί κύκλοι. 
Τα χρέη των νοσοκομείων, για παράδειγμα, έχουν ήδη φθάσει στα 8 δισ. ευρώ από 6 δισ. ευρώ που τα υπολόγιζε η κυβέρνηση πριν από ένα εξάμηνο, καθώς τους τελευταίους μήνες τα περισσότερα ταμεία πληρώνουν με μεγάλες καθυστερήσεις, ενώ την ίδια στιγμή καθυστερούν τόσο η λίστα φαρμάκων όσο και η εγκατάσταση διπλογραφικών συστημάτων ώστε να περιοριστούν τα ανεξέλεγκτα κόστη. 
Η γκρίζα εικόνα της οικονομίας αποτέλεσε τη θρυαλλίδα για το "ο κύβος ερρίφθη" και την απόφαση ενεργοποίησης της διαδικασίας προσφυγής στον μηχανισμό. Και αυτό γιατί έγινε αντιληπτό ακόμη και από όσους εντός της κυβέρνησης παραμένουν υπέρμαχοι της "ηπιότερης προσαρμογής"ότι ο μεγάλος ασθενής της ελληνικής οικονομίας παραμένει ο ευρύτερος δημόσιος τομέας και για την εξυγίανσή του απαιτούνται άμεσες και ριζικές τομές. 
Με καθυστέρηση πέντε μηνών η κυβέρνηση θα υιοθετήσει εκούσα-άκουσα τη συνταγή των Βρυξελλών για σημαντικές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, ώστε να υπάρξει μείωση του ελλείμματος, χωρίς να κινδυνέψει η οικονομία να εισέλθει σε περίοδο βαθιάς ύφεσης. 
Η ομπρέλα του ΔΝΤ και των Βρυξελλών θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να περάσει μέτρα υψηλού πολιτικού κόστους, όπως η κατάργηση οργανισμών και μαζί τους των οργανικών θέσεων, που σημαίνει ότι μέρος των δημοσίων υπαλλήλων θα απολυθεί χωρίς να χρειαστεί αναθεώρηση του Συντάγματος. Ταυτόχρονα, η τεχνογνωσία του ΔΝΤ θα επιτρέψει να ανορθωθούν οι φοροεισπρακτικοί και ελεγκτικοί μηχανισμοί και να περιοριστεί το όργιο σπατάλης στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. 
Στον αντίποδα, η κυβέρνηση θα βρεθεί πλέον υπό την κηδεμονία του ΔΝΤ και της ευρωζώνης με μικρά περιθώρια αντίδρασης στις προτεινόμενες συνταγές. Η κυβέρνηση θα μπορεί να αντιπροτείνει μέτρα ισοδύναμου αποτελέσματος για να αλλάξει το μίγμα της πολιτικής που θα εισηγούνται οι Βρυξέλλες και το ΔΝΤ, τονίζουν τραπεζικά στελέχη. 
Ταυτόχρονα, η προσφυγή στον μηχανισμό συνιστά συγκαλυμμένη ομολογία αδυναμίας δανεισμού και θα οδηγήσει σε νέες υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας και των τραπεζών από την S&P και τη Moody's. 

---Οι επιπτώσεις στην αγορά 
Νέα μέτρα, που θα ανακοινωθούν σύντομα, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο νέων υποβαθμίσεων της ελληνικής οικονομίας λόγω της προσφυγής στον μηχανισμό στήριξης, ζητούν οι τραπεζίτες και η αγορά. 
Κατ' αρχάς, η πορεία προς τον μηχανισμό επιλέχθηκε να διενεργηθεί ομαλά και όχι κατόπιν αδυναμίας κάλυψης έκδοσης ομολόγων του Δημοσίου. Η διαδικασία αυτή αποτρέπει τη δημιουργία κλίματος πανικού και επομένως εκροών καταθέσεων και κεφαλαίων από το τραπεζικό σύστημα και τη χώρα. 
Από την άλλη, όμως, η προσφυγή στη βοήθεια συνεπάγεται, έστω και συγκαλυμμένα, παραδοχή αδυναμίας δανεισμού από τις αγορές. Και υπάρχει ανησυχία μήπως η προσφυγή στον μηχανισμό συνοδευτεί από νέες υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας και των τραπεζών από την S&P και τη Moody's, καθώς η Fitch το έχει ήδη πράξει. 
Το ιδανικό σενάριο για την Ελλάδα, τις τράπεζες και την αγορά θα ήταν, σύμφωνα με έμπειρο στέλεχος της αγοράς ομολόγων, η χώρα να μπει στο πακέτο χωρίς να υπάρξει καμιά νέα υποβάθμιση. Στην περίπτωση νέων υποβαθμίσεων και μάλιστα στη βαθμίδα "ΒΒΒ-" "η άντληση ρευστότητας με ενέχυρο κρατικά ομόλογα θα καταστεί πολύ δύσκολη καθώς οι ελληνικοί τίτλοι θα είναι στο όριο της ελάχιστα αποδεκτής αξιολόγησης από την ΕΚΤ". 
Οι τραπεζίτες ευελπιστούν ότι η είσοδος στον μηχανισμό στήριξης δεν θα συνοδευτεί από υποβαθμίσεις αφού η χώρα εξασφαλίζει χρηματοδότηση σε βάθος ενός ίσως και ενάμιση έτους και ταυτόχρονα θα ληφθούν νέα επώδυνα μέτρα στην κατεύθυνση κυρίως του περιορισμού των δημοσίων δαπανών και των μεταρρυθμίσεων για μειώσεις στα κόστη και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. 
"Το ΔΝΤ θα κληθεί να κάνει τη... βρόμικη δουλειά που δεν θα μπορούσε να προχωρήσει καμιά ελληνική κυβέρνηση", αναφέρει χαρακτηριστικά τραπεζικό στέλεχος. Συμπληρώνει δε ότι, αν τα μέτρα ληφθούν γρήγορα, τότε η Ελλάδα συγκεντρώνει πιθανότητες να εκπλήξει ευχάριστα την αγορά ήδη από το 2010 επιτυγχάνοντας μείωση του ελλείμματος υψηλότερη του στόχου που έχει τεθεί. 
Το πρόβλημα αυτήν τη στιγμή με τους ελληνικούς τίτλους είναι ότι δεν υπάρχουν πρόθυμοι αγοραστές, σημειώνει έμπειρο στέλεχος της αγοράς ομολόγων, και αυτό γιατί η αβεβαιότητα για την εξέλιξη του δημοσίου χρέους είναι μεγάλη, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια όσοι αγόρασαν για διακράτηση ελληνικά ομόλογα έγραψαν μεγάλες ζημίες. 
Από την άλλη, απουσία αγοραστών, τα ευρωπαϊκά χαρτοφυλάκια που διατηρούν και τις μεγαλύτερες θέσεις σε ελληνικά ομόλογα (κατέχουν περίπου 230 δισ. ευρώ από τα 300 δισ. ευρώ του χρέους) δεν μπορούν εύκολα να μειώσουν σημαντικά τις θέσεις τους
Επιπλέον, η προσφυγή στον μηχανισμό συνεπάγεται ότι για έναν - ενάμιση χρόνο η Ελλάδα δεν θα βγάλει καμία νέα έκδοση, επομένως η αξία των υφιστάμενων ομολόγων θα ενισχυθεί. Κυρίως θα ενισχυθεί η αξία των ομολόγων που λήγουν εντός της επόμενης διετίας και ακολούθως αν η κυβέρνηση υλοποιήσει επιτυχώς τους στόχους του ΠΣΑ και τα υπόλοιπα ομόλογα. 
Θεωρείται δεδομένο ότι τα ομόλογα που λήγουν και τα οποία κατέχουν οι ελληνικές τράπεζεςθα αναχρηματοδοτηθούν κατά τη διάρκεια της περιόδου όπου η Ελλάδα θα παραμείνει στον μηχανισμό. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η χώρα θα έχει τη δυνατότητα να παρατείνει την παραμονή της στον μηχανισμό στήριξης.

Δεν υπάρχουν σχόλια: